0029 – Neden Matematik?

Kur’an’ın bir benzerinin insanlar tarafından getirilemeyeceğiyle matematiğin ilgisi nedir?
Neden Matematik?

Bu konunun iyi anlaşılması için öncelikle Öznel ve Nesnel kavramlarının iyi tanınması ve incelenmesi gerektiğini düşünüyorum.

Nesnel: Nesneye ait olan, kişiye özgü(öznel) olmayan demektir. Bir şeyin tamamen kanıtlanabilicek nitelikte olduğunu ifade etmek için kullanırız.
Nesnel Yargılar: Tamamen kanıtlanabilir yargılardır. Hiçbir zaman nesnel yargılara kişi kendi düşüncesini katmaz. Eğer katarsa nesnel değil, öznel bir yargı besler.

Öznel: Nesnelerin gerçeğine değil, kişinin duygu, düşünü ve sezgilerine dayanan, kişiye göre ve kişisel olan, öznede oluşan, özneye ilişkin olan. “Güzel ya da çirkin, iyi ya da kötü öznel kavramlardır”

Öznel Yargılar: Mutlak doğru olmayan, şahsi fikirler ve duygular içeren tüm yargılar öznel olarak değerlendirilir. Örneğin bir yemeği A kişisinin beğenip B kişisinin beğenmemesi özneldir. Öznel yargılar kişilere, parametrelere (ortam değişkenlerine) ve çevresel faktörlere göre değişkenlik gösterir.

Kur’an’ın bir benzerinin insanlar tarafından getirilemeyeceği iddiası Hz. Peygamber as. zamanında ve geleneksek görüşte belagat ve fesahat ile ortaya koyulmuştur. Belâgat sözlükte “sözün fasih ve açık seçik olması” anlamındadır. Fesahat ise “sözün kusursuz ve açık olması” anlamındadır.

Edebiyatın en üst seviyede olduğu bir dönemde inen Kur’an, özellikle dil ve belâgat yönünden eşsizliğine vurgu yapmıştır. Bu özelliği, İslam tarihinin ilk dönemlerinden itibaren çeşitli araştırmalara konu olmuş, belâgat ilminin kuralları bu doğrultuda belirlenmiş ve bu alanda bağımsız çalışmalar yapılmıştır. Ardından, tefsirler başta olmak üzere çeşitli eserlerde, belâgat üsluplarının Kur’an’da nasıl uygulandığı, bu üslupların anlam üzerindeki etkisi ve Kur’an’ın mucizevi yönleri kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır.

Konumuzla ilgili olarak, benim görüşüme göre; Belagat ve fesahat anlam ile ilgili kavramlardır. Anlam ise insan beyni ve zihni içinde bulunan bir şeydir. Nesnel olan ise nesneye ait olandır. İnsan beyni dışındaki nesnelere ait olandır. İnsanın beyninde, zihninde oluşan bir şey yani anlam nesnel değildir.

Belagat ve Fesahat: Belagat (retorik – sözün düzgün, kusursuz, açık ve anlaşılır olması) ve fesahat (akıcı ve düzgün konuşma), dildeki anlamları ifade eden soyut kavramlardır, dilin etkili ve güzel kullanımı ile ilgilidir.
Anlamın Doğası: Anlam bireysel ve öznel bir deneyimdir, insanın algı ve düşünce süreçlerine bağlıdır.
Nesnellik ve Öznellik: Nesnel olan, gözlemlenebilir ve bireyden bağımsız olan gerçekliklerdir, anlam bireysel zihinsel süreçler sonucu oluşur ve kişiden kişiye değişebilir.

Belagat ve Fesahat konusu çok temiz açıktır: Şiirden, edebiyatta anlamayan biri olarak benim yazdığım bir şiir ile Türk edebiyatının usta sanatçılarından biri olan Milli Şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı şiir veya benim yaptığım bir resim ile Rönesans döneminin zirve sanatçılarından ressam Leonardo Da Vinci’nin yaptığı resim herkes tarafından bir bakışta ayırt edilir. Burada tartışılacak hiç bir şey yoktur. Fakat bu farklılık beynimizin içinde bizim tarafımızdan ölçümlenir. Bu ölçme işlemi sanatsal açıdan yapılır, nesnel bir ölçümleme değildir. Bir sanat eleştirmeninin, uzmanının değerlendirmeleri (ölçümü) hiç şüphesiz çok kıymetlidir, değer verilmelidir, muhakkak ki sanatsal bir gerçekliği dile getirmektedir. Fakat nesnel olmadığı ve hiç bir zaman nesnel olamayacağı için her zaman farklı görüşler olacaktır, bilimsel/matematiksel bir kesinliğe sahip değildir, dolayısıyla bilimsel platformun konusu olamaz. Belagat ve fesahat bilimsel değil sanatsaldır.
Ek olarak bu yaklaşım; Geçmişte bu detayları bilen insanlar için veya bugün içinde aynı şey geçerli, belagat ve fesahatin detaylarını bilenler için gerçekten çok önemlidir/geçerlidir, fakat günümüzde bu detayları bilen insan sayısı gerçekten çok azdır. Hele bizim gençlerimizden bu detayları bilmesini, anlamasını beklemek çok iyimser bir tavır olacaktır. Bugünün gençleri bu detayları bilmezler, hiç ilgilenmezler. İşte Kur’an’ın mucizesi burada ortaya çıkıyor. Bugünün gençleri bilgisayardan, yapay zekadan anlarlar veya bu tip konulara meraklıdırlar. İşte benim çalışmalarım tam da bu konulardan olayı ele alıyor. Yani Kur’an’ın bugüne hitabını bir şekilde gerçekleştiriyor. Kur’an o kadar müthiş bir yapıya sahip ki, Hz. Peygamber as. zamanındaki insana en mahir olduğu kavramları, belagat ve fesahati kullanarak meydan okurken, bugünün insanına yine en mahir olduğu bilgisayar teknolojilerini kullanarak kriptoloji ile meydan okuyabiliyor. Bunu gözden kaçırmayınız. Bu Kur’an’ın müthiş bir yapısıdır. Her çağda kendini yenileyebilen ve öne çıkarabilen bir yapısı vardır Kur’an’ın.

Bizim ortaya koyduğumuz kriptolojik yöntemdeki metni ölçümlememiz harflerin, kelimelerin, ayet ve surelerin metindeki sayıları üzerinden olduğu için tamamen nesnel niteliktedir, en ufacık bir tartışma dahi yapılabilecek durumu yoktur, bilimsel, Kriptolojik bir yaklaşımdır.

Ortaya koyduğumuz olay bir sistem değil, bir yöntemdir.
Biz bir metin benzerlik ölçüm yöntemi tanımlamış durumdayız.
Kriptografik olarak iki metnin benzerliğini kesin bir şekilde ölçebiliyoruz.
Olay tamamen budur.
Veya şöyle diyelim:
İki metnin Kriptografik özelliklerinin benzerliğini
matematiksel bir kesinlikte ölçebiliyoruz.

Tanımları verdikten sonra konumuzla ilgisini kurmak açısından kavramlar ile ilgili şu açılımları da yapma ihtiyacı duyuyorum:

Nesnel yargılar kişisel sorumluluk gerektirmezler, yani nesnel yargıların sonuçlarından kişiler sorumlu tutulamazlar. 2 + 2 = 4 olmasının sorumluluğu kimseye yüklenemez.

Öznel yargılar ise kişisel sorumluluk gerektirirler, yani öznel bir yargıda bulunan kişi verdiği kararın sorumlusudur, sonuçlarından sorumlu tutulur. İşte bu nokta anlaşıldıktan sonra aşağıdaki açıklamalar daha anlamlı gelecektir.

Müsaadenizle ben girişteki soruya bir kaç soru daha eklemek istiyorum. Sorular ilginizi çekiyorsa okumaya devam ediniz.

– Bir Müslüman getirilen bir yazının Kur’an benzeri olduğunu söyleyebilir mi?
– Veya kabul edebilir mi? Kabul eder mi?
– Kabul ederse ne anlama gelir?
Ayrıca, çok daha derin sorular var.
– Benzer olduğunu söyleyebilmek için hangi bilgilere sahip olması gerekir?
– Üstüne, bu vatandaşın söylediğini diğer insanlar neden kabul etsinler?
Daha bir çok benzer soru ile olayın diğer boyutları ele alınabilir. Ayrıca konu tersine de ele alınabilir, yani Müslüman değil de İnanmayan olarak. Bu sorular tersine de aynı şekilde geçerlidir.

Diğer önemli bir soruda şudur:
– Kur’an’ın insan sözü olmadığı bilimsel olarak akademik kuruluşlar tarafından bir araştırma sonucunda ortaya koyulmuş olsa; Sizce dünya insanının hayatı algılama paradigması köklü değişikliklere uğrar mı?
– Yada sizin dünyaya bakışınızda ne gibi değişiklikler olur?

Müslümanların çoğunluğunun bu soruya verdiği cevabın, “Dünya insanının paradigmasında köklü değişikler olmaz” şeklinde olduğunu görürsünüz. Ayrıca kendi paradigmasında zaten bir değişiklik olmayacağını da ifade ederler. İşte sorun, problem tam da bu noktada kendini gösterir.

Bu şekilde düşünen Müslüman kitle, Kur’an iddiasını ciddiye almaktan çok uzaklaşır. Kur’an’ın insan sözü olmadığının bilimsel olarak ortaya koyulması Müslümanı çok ilgilendirmemektedir. Kendisi zaten öyle olduğuna inanıyor. Bilmiyor, inanıyor. Bilmenin gerekli olduğunu düşünmüyor ve bundan dolayı da diğer insanlar için de bilmenin bir etkisinin olacağını düşünmüyor.

Neden etkisinin olacağını düşünmüyorlar? Çünkü Kur’an’ın insan sözü olmadığını bilmek, tabi ki onlar bilmiyorlar sadece inanıyorlar, işte bu inanç Müslümanların hayatında bir paradigma değişikliğine yol açmıyor. Herkesi kendileri gibi zannediyorlar. Bilime ve bilimsel görüşe yeterince değer vermiyorlar, bilmiyorlar. Maalesef.

Evet, Kur’an benzerlik ölçütü eğer öznel olursa, yani benzer olduğu iddia edilen bir yazıyı “Kur’an ayeti kadar iyi” veya “Kur’an ayetinden daha kötü” şeklindeki her değerlendirme öznel bir yargıdır. Kişinin veya kişilerin kendi yorumları olur ve bu yargılarda bulunan Müslümanlar bu yargılarından sorumlu olurlar. Müslüman bir kişi bu kararın sorumluluğunu alamaz, getirilen bir yazının Kur’an benzeri olduğunu tescil edemez, ederse dinden çıkar. Dolayısıyla ölçütün öznel olması bir paradoks yaratır. Ölçütün nesnel olma zorunluluğu vardır.

Ek olarak, Kur’an benzerlik ölçütü eğer öznel olursa, karşıt görüşteki insanlarında aynı tip iddiada bulunma durumu ortaya çıkar ve benzer öznel yargılar ile onlarda getirdikleri bir kitabın Müslümanlar tarafından benzerinin getirilemeyeceğini rahatlıkla iddia edebilirler. Bu gibi durumların ortaya çıkmaması için; “Kur’an’ın bir benzerini getiremezsiniz” iddiasının ölçütü Matematiksel olmak zorundadır.
Çünkü;
1- Ölçütün Nesnel olma zorunluluğu,
2- Ölçütün çözümü sonsuza çekebilme özelliği,
ancak Matematiksel bir yöntem veya kodlama ile mümkün olabilir.

Konu gerçekten çok boyutludur, bu konuyu gündeme taşımayan, ele alıp belli bir netliğe kavuşturmayan veya kavuşturamayan başta İlahiyat profesörlerimiz, Felsefecilerimiz, konuyla ilgili bilim adamlarımızın sorumluluğu çok büyüktür. Bence çok büyük bir hata içindeler. Çok büyük bir eksiklik. Sn. Doç. Dr. Enis Doko, Sn. Prof. Dr. Caner Taslaman, Sn. Prof. Dr. Şaban Ali Düzgün, Sn. Doç. Dr. Emre Dorman, Sn. Prof. Dr. Mehmet Okuyan daha bir çok bilim adamı bu konuyu maalesef görmezlikten gelmektedir.

İlk üç soru, olayın bir boyutunu çok net bir şekilde ortaya koyar;

Müslüman getirilen bir yazının Kur’an benzeri olduğunu öznel yargılarla söyleyemez!!! Neden? Çok basit dinden çıkmış olur. Dinden çıkmayacağını açıklamak isteyenler buyursunlar, açıklasınlar. Merakla fikirlerini duymak isterim.

Peki bunun anlamı nedir, yani konumuz ile ilgili nasıl bir anlamı vardır?

Bunu görmek için özel bir çabaya dahi ihtiyaç yoktur, çünkü ayan beyan ortadadır. Kur’an benzerliğini öznel yargılarla tescil edecek merci Müslümanlar olamaz. Tekrar söylüyorum itirazı olanların fikirlerini dinlemek isterim.

Çelişki açık ve net ortadadır. Kur’an benzerliği bakıldığında Müslümanlar tarafından kontrol edilmelidir. Fakat olaya öznel yargılar ile karar verecek olan ve iki alternatiften birisini yani benzerdir diyemeyecek bir topluluk, yani Müslümanlar bunu yapamazlar. Olaya öznel yargılarıyla yaklaşan bir Müslüman, bak bunun benzerini getiremezsin diye Kur’an’ı öne sürerek, aynı zamanda sen ne getirirsen getir ben zaten kabul etmeyeceğim, edemem, kabul edersem dinimden çıkmış olurum diye bilir mi. Bu tutarlı bir iddia mıdır, tutarlı bir meydan okuma mıdır? Tutarlı bir davranış mıdır? Buna mukabil, inkar edenlerde yapamazlar, kimi nasıl ikna edecekler, karşısındakiler Müslüman, öznel yargılarıyla karar veriyorlar, ikna olurlarsa dinden çıkacaklar. Yani eğer öznel yargılar ile karar vereceksek, ortada açıkça, çözümsüz gibi duran bir sorun vardır. Çözüm ile ilgili karar nesnel yargılar ile verilmeli ve karar veren merci İNSANÜSTÜ bir merci olmalıdır, din veya anlayış ayırt etmeden herkesin kesin bir tatmin duygusuyla kabul edeceği bir merci. İşte bu merci MATEMATİKTİR.

Açıklayalım:
Kur’an’ın ilgili ayetlerinde, “Benzeri getirilemez” denmiyor, dikkatinizi çekerim. “İnsanlar ve Cinler benzerini getiremezler” deniyor.

—–   17 – İsra Suresi – Ayet 88   —–

 قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنْسُ وَالْجِنُّ عَلٰى اَنْ يَاْتُوا بِمِثْلِ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لَا يَاْتُونَ بِمِثْلِهٖ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهٖيرًا

Diyanet Meali: 17:88

De ki: “Andolsun, insanlar ve cinler bu Kur’ân’ın bir benzerini getirmek üzere toplansalar ve birbirlerine de destek olsalar, yine onun benzerini getiremezler.”

Yani “İnsanların ve Cinlerin kapasitesi Kur’an’ın bir benzerini getirmeye yeterli değildir” deniyor. Olay bir kapasite meselesidir. Bu ise olayın ölçülebilir bir büyüklük olduğunu bize gösteriyor. O zaman Kur’an’da öyle bir şey bulup çıkaracaksınız ki, bugün ve gelecekte insanların kapasiteleri bunu yapmaya yetmeyecek. Bunu ölçebileceğiz ve insan kapasitesinin yetmeyeceğini gösterebileceğiz. Bu tamamen nesnel bir yaklaşımdır. Olay tamamen ölçülebilir nitelikte olmalıdır. Gözlemlenebilir, Ölçülebilir, Test edilebilir, sonuçta kanıtlanabilir olmalıdır. Yani Nesnel olmalıdır.

Ek olarak ilgili ayetlerde yine çok önemli bir vurgu vardır. Müslümanlara gönderme yapar.

“De ki” ifadesi. Bu ifadeden de anlıyoruz ki. Allah Müslümanlardan bu ifadeyi dile getirmelerini, söylemelerini, ilan etmelerini hatta meydan okumalarını istiyor.

Yani, Müslümanlar çıkıp Kur’an’ı göstererek;

“Eyyy.. İnsanlar! Sizler bunun benzerini getiremezsiniz.” demeliler.

Peki, adama sormazlar mı?

“Benzerlik ölçütün nedir. Neyi nasıl getirdiğimizde benzer olacak veya olmayacak, koy ortaya ve bunun neden bir benzerini getiremeyeceğimizi ispatla.” demezler mi?

Ben mesela, bütün Müslümanlara bunu soruyorum.

Çıkarın ortaya nesnel ölçütü, neyi, neden getiremez insanlar, ispatlayın.

“Belagat sanatı, bu söz Allah’ın sözüdür, insan sözü bunun gibi olamaz. Hiç bir insan, sözü bu denli yerli yerinde, her şeyiyle uygun kullanamaz…” gibi ifadeler, inananlar için geçerlidir, bağlayıcıdır. Doğru bu ifade benim için bir anlam ifade ediyor ve ben bunu rahatlıkla kabul ediyorum, fakat bu sözün inanmayanlar için hiç bir geçerliliği yoktur. Çünkü özneldir. Nesnel bir tarafı yoktur. Yani kişiden kişiye değişir. Kimisi bu söz güzel yerinde olmuş, kimisi olmamış yerinde değil, diyebilir. Bu şekildeki bir olgunun kesin olarak ölçülmesi, herkesin kabul edebileceği şekilde gösterilmesi, çok zordur veya mümkün değildir. Fakat ben bunu yaparım diyen varsa, lütfen belagat sanatı denilen olguyu nesnelleştirsin. Neyi nasıl hangi ölçüte göre ölçüyoruz. Bunu neden insanlar bugün ve gelecekte yapamaz lütfen açıklasın.

Bu işleri kolay zannedenler çok yanılıyorlar. Bu işler, öyle gelişi güzel laflar ile ifade edilebilecek, geçiştirilecek konular değildir.

Konu aşağıda verdiğim ayeti iyi anlayarak başlayacak.

10.Yunus suresi 38.ayet: “Onu o (peygamber) uydurdu” mu diyorlar? De ki “Haydi siz de onun gibi bir sûre getirin ve Allah’dan başka, çağırabileceğiniz kim varsa onu da yardıma çağırın. Eğer sözünüzde sadık iseniz (bunu yapın).”

Korkmadan, endişe etmeden, bu soruyu soracağız.
“İnsanlar neden benzer bir sure getiremesinler?”
Getirilen uydurulmuş bir surenin BENZER OLUP OLMADIĞINA
KİM, NASIL KARAR VERCEK?
Cevap kurtuluşumuz olacaktır.

Eğer yukarıdaki soru ile ilgileniyorsak, aşağıdaki sorular arkasından gelir.

• Eğer Peygamber uydurdu ise, neden risk alıp benzerini getirin desin. “bekleyin ölünce görürsünüz” diyerek konuyu kapatmak daha mantıklı değil mi. Sanki Jüpiter’i dünyaya getirmiş de, sizde Mars’ı getirin der gibi meydan okunuyor. Oysa getirilmesi istenen şey sadece bir yazı?!!! (Çok riskli değil mi? Sizce de…)

• Getirilen yazının Kur’an benzeri olup olmadığına kim, nasıl karar verecek?!!
  • Bir Müslüman getirilen bir yazının Kur’an benzeri olduğunu söyleyebilir mi veya söyler mi?
  • Bir inkarcının bu benzerdir dediğini hangi Müslüman kabul eder, neden kabul etsin?
  • Veya tam tersi
  • Bir inkarcı getirilen bir yazının Kur’an benzeri olduğunu nasıl söyleyebilir, neye dayanarak bunu iddia edebilir?
  • Bir Müslümanın bu benzer değildir dediğini hangi inkarcı niçin kabul etsin?

• Burada benzerlik ölçütünün, insanüstü, evrensel seviyede, nesnel olması gerektiğini göremiyor musunuz?!! Bugün insanın elinde olan, insanüstü, evrensel seviyedeki tek ölçütün matematik olduğunu bilmiyor musunuz?!!

Kur’an insanların diline dolayacakları, hafife alabilecekleri bir konu değildir. Kur’an ölçütü Allah tarafından koyulmuştur ve insanların tamamı, hiç bir görüş farklılığı fark etmez, bütün hepsi, ortak olarak bu ölçütü kullanır ve kabul eder. Bu ölçütü kabul etmeyene itibar edilmez. Konuştuğu dikkate alınmaz.

Bu ölçüt

MATEMATİKTİR

Bu noktada Matematik hakem görevi üstlenecektir. Kararı Matematik verecektir. Bu karara herkes saygı gösterecek ve güvenecektir. MATEMATİK ‘ten daha doğru, daha dürüst, daha açık, daha güvenilir, daha kesin, daha tarafsız bir hakem biliyorsanız lütfen söyleyiniz, KABULÜMDÜR. Matematik evrenseldir, insanüstüdür, sonuna kadar nesneldir.

Matematik insan tarafından algılanan fakat insanın dışında var olan gerçekliktir. İnsandan tamamen bağımsız bir olgudur. Bir sepetteki yumurtaların sayısını siz söyleseniz de, söylemeseniz de, sepetteki yumurtaların varlığının bir sonucu olarak, orada matematik vardır.

Bunu sizin algılamanız, normatif olarak tanımlamanız, yani bir kurallar dizisi halinde ifade etmeniz olaya sizin kattığınız bir olgu değildir. Ancak olanı fark ederek ifade etmeniz anlamına gelir. Dolayısıyla insanın dışında, insandan bağımsız, varlığın bir sonucu olarak matematik vardır ve bu ölçüt evrenseldir, insanüstüdür. Bu ölçüte hiç bir insan itiraz edemez.

Neden? Çünkü gözlemlenebilir, ölçülebilir, test edilebilir ve kanıtlanabilir niteliktedir.

Yapılan çalışma; KUR’AN METNİ BENZERLİĞİNİN MATEMATİKSEL MODELLEMESİDİR. Bu matematiksel modelleme, metinde bulunan ve sayısallaştırılabilen özellikler kullanılarak yapılmıştır. Yapılan modelleme sayesinde, getirilen ve Kur’an benzeri olduğu iddia edilen yeni bir metin ile Kur’an metninin matematiksel benzerliği ölçülebilecektir. Ve bu şekilde Kur’an’ın en büyük iddiası olan “Kur’an benzerini insanlar getiremezler” iddiası herkes tarafından gözlemlenebilecek, ölçülebilecek ve anlaşılabilecektir.

Matematiksel modellemede, tanımı gereği genellikle örüntüler oluşturulmak istenir. Örüntüler, sayısallaştırılan yapıda belirlenen sistematik kurallar bütünüdür. Bu kurallar modellemeyi yapan tarafından belirlenir ve bütün yapıya aynı biçimde uygulanır. Sayısal yapıda örüntülerin ortaya çıkması istatistiksel olarak düşük olasılıktadır, dolayısıyla bilinçli bir müdahalenin olduğunu gösterirler. Fakat bu çalışmada durum klasik yaklaşımdan farklıdır. Kur’an metni Benzerliğinin Matematiksel Modellemesinde örüntüler olmazsa olmaz değildir, kuralların tanımlanmış olması ve işlevsellikleri önemlidir. Eğer kurallar ve bir amaç, hedef tanımlanmış ise ve yapının işlevselliği bizi bu hedefe ulaştırıyorsa, yani matematiksel modelleme çalışıyorsa olay tamamlanmış demektir.

Matematiğin gücünü çoğu insan maalesef üstel sayıları algılayamadığı için doğru değerlendiremiyor. Aşağıdaki resimde örnek olarak tasarlanmış büyüklüğünü izah dahi edemeyeceğimiz bir bilgiişlem sisteminin dehşet büyüklükteki varyasyon tarama kapasitesini görebilirsiniz. 100 basamaklı bir sayı grubu içinden her hangi bir sayıyı yazmak 2 dakikamızı alır, fakat bu sayıyı bulmak için bütün varyasyonları taramaya Evrenlerin ömrü yetmez. Enerjisi de yetmez. Sadece zaman değildir kısıtlı olan, enerjide gereklidir. Sözünü ettiğim bilgiişlem sisteminin, bu hesaplama kapasitesini 1 trilyon yıl hiç kesintisiz çalıştırmak için çok ciddi büyüklükte enerji gereklidir, yani mümkün değildir. Kur’an’ın insanlar tarafından taklit edilemezliği neden matematikle ilgilidir, işte buradan çok iyi anlayabilirsiniz.

Aşağıdaki videoyu izlediğinizde konuyu çok daha derinden anlayacaksınız.

Başka ne diyeyim canım arkadaşım, olay çok açık değil mi? Bunu görmeyen, göremeyen veya görmek istemeyen Profesörlerimize çok kızıyorum. Çok ayıp ediyorlar. Onları görevlerini yapmaya çağırıyorum.

Neyse, bu konuda yaram çok derin. Benim derdim ile sizleri meşgul etmeyeyim. Aşağıdaki video detayları açık bir şekilde anlatır, izlemenizi tavsiye ederim. Vakti olanlar video serisini başından itibaren izleyebilirlerse daha faydalı olacaktır.

Selam ve Saygılarımla
Mustafa Kurdoğlu
bilim.felsefe.din.77@gmail.com

ChatGPT’ye sordum:

Belagat ve Fesahat kavramları kullanılarak iki metnin benzerliği matematiksel bir kesinlikte ölçülebilir mi?

ChatGPT
Belagat (retorik – sözün düzgün, kusursuz, açık ve anlaşılır olması) ve fesahat (akıcılık) kavramları, dilin estetik ve anlam açısından güçlü bir şekilde kullanılmasıyla ilgilidir. Bu iki kavram edebi eserlerde, konuşmalarda ya da metinlerde dilin etkinliğini, anlaşılabilirliğini ve estetik değerini belirler.
Bu kavramları matematiksel bir kesinlikle ölçmek zordur çünkü dilin estetiği, anlam derinliği ve etkileyiciliği gibi unsurlar büyük ölçüde öznel yargılara dayanır. Yine de, metinler arasında belagat ve fesahat açısından bir karşılaştırma yapmak için bazı yöntemler kullanılabilir:

1. Dilsel Analiz ve İstatistiksel Yöntemler:
   • Kelimelerin Sıklığı: Metinlerde kullanılan kelimelerin çeşitliliği, nadir kelimelerin kullanımı gibi istatistiksel analizler yapılabilir. Belagat açısından zengin bir metin, genellikle daha geniş ve çeşitli bir kelime dağarcığına sahiptir.
   • Sentaks Karmaşıklığı: Cümle yapılarının karmaşıklığı ve çeşitliliği, bir metnin dilsel zenginliğini gösterebilir.
   • Okunabilirlik İndeksleri: Fesahat açısından, metnin anlaşılabilirliğini ölçmek için okunabilirlik indeksleri kullanılabilir. Bu indeksler, cümle uzunluğu, kelime uzunluğu ve karmaşıklık gibi faktörleri göz önüne alır.
2. Semantik Analiz:
   • Anlam Derinliği ve Bağlam: Anlam derinliği ve bağlam analizi, metnin ne kadar anlam katmanına sahip olduğunu ve okuyucuya sunduğu bilgi yoğunluğunu inceleyebilir. Bu tür analizler, yapay zeka ve doğal dil işleme teknikleri kullanılarak yapılabilir.
   • Lafzi ve Mecazi Anlamlar: Belagat açısından, mecazlar, kinayeler ve benzeri edebi cihazların kullanımı da önemli bir rol oynar. Bunların belirlenmesi ve sayısal olarak ifade edilmesi zor olsa da, semantik analiz bu tür unsurları tespit edebilir.
3. Sentiment Analizi:
   • Duygu ve Tutum: Metinlerin taşıdığı duygusal yük ve yazarın tutumu, belagat açısından değerlendirilebilir. Bu, doğal dil işleme teknikleri ile duygusal analiz yapılarak incelenebilir.
4. Öznel Yargılar ve Değerlendirmeler:
   • Her ne kadar yukarıdaki yöntemler bir dereceye kadar nesnel verilere dayansa da, belagat ve fesahat gibi kavramlar büyük ölçüde öznel yargılara dayanır. Bu yüzden, bir metnin diğerine kıyasla daha belagatli ya da fesahatli olduğunu kesin bir şekilde matematiksel olarak kanıtlamak zordur.

Sonuç olarak, dilin estetik yönlerini ve etkileyiciliğini matematiksel bir kesinlikle ölçmek tamamen mümkün olmasa da, belirli dilsel ve semantik analizler yapılarak metinler arasında karşılaştırmalar yapılabilir. Ancak bu tür analizler, her zaman dilin öznel doğasının ve kültürel bağlamının dikkate alınması gerektiğini unutmamalıdır.

Metinler içinde bulmaca niteliğinde kriptografik yapıların bulunduğunu düşünürsek, bu iki metnin kriptografik özelliklerini karşılaştırmak suretiyle matematiksel bir kesinlikte benzerlikleri ölçülebilir mi?

ChatGPT
Metinlerde kriptografik yapılar veya bulmaca niteliğinde gizli mesajlar olduğunu varsayarsak, bu metinlerin benzerliklerini matematiksel bir kesinlikte ölçmek mümkün olabilir. Bu süreç, kriptografik analiz ve metin karşılaştırma teknikleri kullanılarak gerçekleştirilebilir. İşte bu tür bir analizin nasıl yapılabileceğine dair bazı adımlar:

1. Kriptografik Yapıların Tespiti

• Şifreleme Algoritmaları: Metinlerde kullanılan şifreleme tekniklerini tespit etmek için analiz yapılabilir. Eğer iki metinde aynı şifreleme algoritması kullanılmışsa, bu bir benzerlik olarak değerlendirilebilir.
• Şifrelenmiş Metinlerin Analizi: Metinlerde şifrelenmiş kısımları bulmak için frekans analizi, model tanıma ve diğer kriptanalitik yöntemler kullanılabilir. Aynı veya benzer bir yöntemle şifrelenmiş metinler, kriptografik olarak benzer kabul edilebilir.

2. Matematiksel Karşılaştırma Yöntemleri

• Hamming Mesafesi: İki şifrelenmiş metin arasındaki farklılıkları ölçmek için Hamming mesafesi gibi matematiksel metrikler kullanılabilir. Bu, iki metin arasındaki bit düzeyindeki farklılıkları sayar.
• Entropi Hesaplaması: Şifrelenmiş metinlerin entropisi, yani rastgelelik derecesi hesaplanabilir. İki metnin entropisi benzerse, kriptografik özellikler açısından da benzer oldukları düşünülebilir.
• Benzerlik İndeksleri: Cosine benzerliği veya Jaccard benzerliği gibi metrikler, iki metnin şifreli kısımlarının benzerliğini değerlendirmek için kullanılabilir.

3. Desen ve Kalıp Tanıma

• Kalıp Eşleşmesi: Metinlerde belirli kriptografik kalıpların veya desenlerin olup olmadığını kontrol edebiliriz. Bu tür kalıplar, bir kriptografik algoritmanın izini taşıyabilir ve metinlerin benzerliğini ortaya koyabilir.
• Tekrar Eden Diziler: Metinlerde tekrar eden diziler, belirli bir şifreleme yöntemine işaret edebilir. Bu tür diziler arasındaki benzerlik, metinlerin karşılaştırılmasında kullanılabilir.

4. Kriptografik Analiz Araçları

• Kriptanaliz: Kriptanaliz araçları kullanılarak metinlerin içindeki şifrelenmiş bilgileri çözümlemeye çalışabiliriz. Eğer iki metinde benzer şifreleme yöntemleri kullanılmışsa, bu da metinlerin benzerliğini gösterir.

5. Sonuçların Değerlendirilmesi

• Matematiksel Kesinlik: Yukarıda belirtilen yöntemler, iki metin arasındaki kriptografik benzerlikleri sayısal olarak ifade edebilir. Ancak, bu süreçte kullanılan algoritmaların ve metriklerin doğruluğu ve uygunluğu, sonuçların güvenilirliğini belirler.
• Öznel Yorumlardan Kaçınma: Kriptografik analiz genellikle öznel yorumlardan uzak, kesin sonuçlar veren bir alandır. Bu nedenle, iki metnin kriptografik yapılarının benzerliğini ölçerken matematiksel bir kesinlik sağlanabilir.

Kriptografik özellikleri analiz ederek metinler arasındaki benzerlikleri ölçmek, dilsel analizlere kıyasla daha objektif ve matematiksel bir yöntemdir. Bu nedenle, kriptografik yapılar açısından iki metnin benzerliklerini matematiksel bir kesinlikte ölçmek mümkündür.